پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی است که عوامل متعددی بر شروع و پیشرفت آن اثر دارند. مشخصشده است که این بیماری بر اثر تولید اسید توسط باکتریها ایجاد میگردد و اسید ایجادشده قادر به از بین بردن مواد معدنی دندان است.
همچنین شکل ظاهری (آناتومی) دندان، رژیم غذایی و وضعیت بهداشتی کودک از عوامل مؤثر بر ایجاد پوسیدگی دندان میباشند.
علت پوسیدگی زودرس در دندانهای شیری
بسیاری از والدین تصور میکنند قطره آهن و مکملهای مولتی ویتامین موجب پوسیدگی زودرس دندانهای کودکان میشود.
در حالی که این داروها تنها رنگ دندان را تغییر میدهند و هیچ تاثیری بر پوسیدگی دندان ندارند. دلایلی که موجب ایجاد این عارضه میشود عبارتند از:
• بی توجهی به بهداشت دهان و دندان کودک از زمان رویش اولین دندانهای شیری
• الگوی تغذیهای نامناسب خردسالان و زیاده روی در استفاده از نوشیدنیهای شیرین از جمله كاربرد مكرر شيشه شير در طول روز يا به خصوص شب
• کاهش جریان بزاق خردسال در حین خواب كه در صورت عدم كاربرد مسواك قبل از خواب توسط والدين و همچنين خوردن شير از مادر يا با شيشه توسط نوزاد پوسيدگي رخ خواهد داد.
• وجود پوسیدگیهای متعدد درمان نشده در دهان پدر و مادر کودک چرا كه باكتريهاي پوسيدگي زا از دهان والدين به خصوص مادر به دهان نوزاد منتقل مي شوند.
• عدم معاینه کودک و نداشتن اطلاعات صحیح جهت انجام اقدامات پیشگیرانه از بروز پوسیدگی زودرس. به همين دليل بهتر است مشاوره جهت اقدامات بهداشتي نوزاد از دوران بارداري شروع شود و اولين ملاقات دندانپزشكي در حدود ٦ ماه پس از رويش اولين دندان شيري و نه ديرتر از يكسالگي صورت گيرد.
• مصرف مکرر میان وعدههای غیرمفید از قبیل تنقلات و شکلات
• مصرف برخی داروها در مادر که از طریق شیر بر روی دندانهای کودک تاثیر مخرب بر جای می گذارد.
كدام دندانها بطور شايع تحت تا ثير پوسيدگيهاي دنداني زودرس دوران كودكي قرار ميگيرند؟
چهار دندان پيشين شيري فك بالا، آسياهاي اول شيري هر دو فك و دندانهاي نيش شيري فك پايين، معمولا دندانهايي هستند كه به اين پوسيدگيها دچار ميشوند.
دندانهاي درگير، معمولا به صورت قرينه در دو سمت دهان كودك قرار دارند. دندان پيشين شيري فك پايين، معمولا پوسيده نمي شود كه دليل اين امر، نقش محافظت كننده زبان از اين دندانها حين مكيدن شير و نيز شستشوي طبيعي اين دندانها توسط جريان بزاق به علت قرار گيري دهانه مجراي غدد بزاقي ساب مند يبولار و ساب لينگوال در پشت اين دندانها مي باشد.
دندانهاي آسياي دوم شيري هم به دليل اينكه در سن بالاتری رويش مي يابند، معمولا مبتلا نمي شوند.
درمان دندانهایی که به پوسیدگی زودرس مبتلا مي شوند
• مصرف شير در طول شب معمولا منجر به تجمع آن بر روي دندانهاي پيشين فك بالا مي شود.
• به همین دلیل عموما ۴ دندان پیشین شیری فک بالا، آسیاهای اول شیری هر دو فک و گاها دندانهای نیش شیری فک پایین، از جمله دندانهای شیری هستند که دچار پوسیدگی میشوند.
• دندانهای درگیر، معمولا به صورت قرینه در دو سمت دهان کودک قرار گرفته اند.
• دندانهای پیشین شیری فک پایین، به دليل اثر محافظت کنندگي زبان و نیز شستشوی طبیعی توسط جریان بزاق معمولا دچار پوسيدگي نمي شوند و در صورت مشاهده پوسيدگي در اين دندانها كودك به مبتلا پوسيدگي حاد دوران كودكي مي باشد. دندانهای آسیای دوم شیری که در سنین بالاتر رويش میکنند، کمتر دچار مشکلات پوسیدگی میشوند.
زمان مناسب مراجعه به دندانپزشک
جالب است بدانید که اولین مراجعه کودک به دندانپزشک باید در بین سن 6 ماهگی تا یکسالگی باشد در این زمان دندانپزشک با معاینه دهان کودک و بررسی وضعیت لثهها و دندانهای تازه روییده توضیحات لازم به جهت پیشگیری از پوسیدگی را بر حسب وضعیت دهانی کودک به والدین خواهد داد.
پس از این جلسه اول فواصل بین معاینات دندانپزشکی به طور معمول هر 6 ماه یکبار تعیین میگردد گرچه بر حسب وضعیت دندانی کودک و میزان در معرض خطر پوسیدگی بودن، این زمان بر طبق صلاحدید دندانپزشک ممکن است تغییر نماید.